Tekst achterflap

Bestaat er zoiets als 'waarheid'? Is er een 'objectieve werkelijkheid'? Kunnen we zeggen dat we de dingen 'begrijpen' als we ze hebben benoemd of geclassificeerd? Wat is de betekenis van de mythen of van het begrip 'God'? Deze en talrijke andere vragen worden beantwoord in "De filosofie van het alsof" van de Duitse filosoof Hans Vaihinger (1852-1933).
Vaihinger gaf zijn magnum opus de naam "De filosofie van het alsof", omdat deze titel het best uitdrukte wat hij wilde zeggen: dat het alsof, de schijn, het bewuste-onjuiste, kortom: de fictie, een enorme rol speelt in de wetenschap, de filosofie en het leven. In het boek laat hij een reeks van methoden de revue passeren waarin opzettelijk wordt gewerkt met bewust-onjuiste voorstellingen of oordelen. Zijn doel is het geheim erachter bloot te leggen en een theorie, oftewel een anatomie en fysiologie, respectievelijk een biologie van het 'alsof' te geven. Want juist in deze gecompliceerde conjunctie 'alsof' wordt de fictie uitgedrukt. Toch is de 'radicale denker' Vaihinger allesbehalve een revo­lutionair of iconoclast. Wat zijn filosofie laat zien is nu juist hoe in de geschiedenis van de mensheid op theoretisch, praktisch en religieus gebied vooruitgang is geboekt door zich te bedienen van de alsof-beschouwing – dus van ficties – en elke aanspraak op zekere, ware kennis te laten varen. Vandaar ook dat hij zijn filosofie afficheert als 'idealistisch positivisme' (of 'posi­ti­vistisch idealisme'), opdat de beide dingen waar het zijns inziens op aankomt in gelijke mate tot hun recht komen: feiten en idealen.

Beschrijving

Bestaat er zoiets als 'waarheid'? Is er een 'objectieve werkelijkheid'? Kunnen we zeggen dat we de dingen 'begrijpen' als we ze hebben benoemd of geclassificeerd? Wat is de betekenis van de mythen of van het begrip 'God'? Deze en talrijke andere vragen worden beantwoord in "De filosofie van het alsof" van de Duitse filosoof Hans Vaihinger (1852-1933).
Vaihinger gaf zijn magnum opus de naam "De filosofie van het alsof", omdat deze titel het best uitdrukte wat hij wilde zeggen: dat het alsof, de schijn, het bewuste-onjuiste, kortom: de fictie, een enorme rol speelt in de wetenschap, de filosofie en het leven. In het boek laat hij een reeks van methoden de revue passeren waarin opzettelijk wordt gewerkt met bewust-onjuiste voorstellingen of oordelen. Zijn doel is het geheim erachter bloot te leggen en een theorie, oftewel een anatomie en fysiologie, respectievelijk een biologie van het 'alsof' te geven. Want juist in deze gecompliceerde conjunctie 'alsof' wordt de fictie uitgedrukt. Toch is de 'radicale denker' Vaihinger allesbehalve een revo­lutionair of iconoclast. Wat zijn filosofie laat zien is nu juist hoe in de geschiedenis van de mensheid op theoretisch, praktisch en religieus gebied vooruitgang is geboekt door zich te bedienen van de alsof-beschouwing – dus van ficties – en elke aanspraak op zekere, ware kennis te laten varen. Vandaar ook dat hij zijn filosofie afficheert als 'idealistisch positivisme' (of 'posi­ti­vistisch idealisme'), opdat de beide dingen waar het zijns inziens op aankomt in gelijke mate tot hun recht komen: feiten en idealen.

Details